Türkiye\’de Sakız  

 

 

Sakız ağacı ile biraz ilgilenince dört isim ön plana çıkıyor: Alaçatı’lı İbrahim Topal, ondan duyduklarımla temas edip epeyce bilgi topladım. Bu vesileyle Gap projesi üstlenici firması Ata inşaat ve Jokey Klüp başkanlarından Cemal Kura’nın oğlu ile Melih Kura ile de tekrar görüşme fırsatı oldu.

 

İbrahim Topal’dan duyduğum bu işin gönüllüsü bolca ama halihazırda üretim yapan (yani sakız satan) bir kaç yüz çizilmiş ağaç ile sadece Çeşme’li Coşkun Vural ve Melih Kura. Vural Bey “yarımadanın geleceğinin bu ağaçta olduğunu” söylüyor. Melih Kura’nın da 350 ağacı varmış ve üretim yapıyormuş. Ve tabii Nezih Öztüre, eksik olmasın epeyce bilgi verdi.

 

Önce kısaca kendi deneyimimden bahsedeyim: Sakız adasına gittikten sonra 12 yıl önce bilek kalınlığında bir melengeç ağacını bahçemde, orada gördüğüm gibi çizdim. 2 yıl boyunca yılda elli grama yakın da sakız aldım. Sonra ağaç kurudu anlaşılan havuz kimyasalı dibine dökülmüş. Melengeç malum Çitlembiğin kuzeni ve antep fıstığı aşısı da yapılabiliyor. Sakız da onun “akıllısı”. Melengeç’in kahvesi de yapılıyor ve Antep’te satılıyor. Ayni sakız kokulu ağacı veya çalıyı Akdeniz’de Dalyan’a kadar görmek mümkün. Sakız adasında “sadece adanın güneyinde yetişir” dendiğine bakmayın. Önümüzdeki yıllarda Urfa ve Antep’te de eminim bu sakız işini deneyen çıkar.

 

Sakız’da bizdeki Datça bademi misali, köylü’nün yirmi, elli veya yüz ağacı olunca sakız yetiştiricisi. Büyük bahçe sahibinin 300 falan ağacı var. Onun için sakız’dan para kazanmak mümkün. Tarih boyunca (Kolomb dahil) bu kazanç da göz kamaştırmış. Ancak şimdi daha büyük bahçelere ciddi niyet oluşabilmiş.

 

Akhisar’da onbin badem fidanı diktiğimde ülkedeki en büyük bahçe oluvermişti. Sonra Gap projesi kapsamında çok daha büyük badem bahçeleri kuruldu.

 

Verim ise yaklaşık yaşına göre ağaç başına 50-500 gram sakız.

 

Sakıza yatırım yapmak isteyen çiftçinin bilmek istediği:

Sakızdan bir Egeli çiftçi ne zaman para kazanır?

 

En önde gelen sakız gönüllüsü Nezih Öztüre Bergama kökenli bir işadamı ve bu olayın tutkunlarından: “Şu an 9000 ağaç ile sadece Türkiye veya Ege değil dünyadaki en büyük bahçe haline gelmişler. Hedefleri 2 yıl içinde 22bin ağaca ulaşmak.”

 

“Germiyan’daki bahçe’de (O “plantasyon” tabirini kullanıyor) doku kültüründen fidan üretmeyi henüz başaramamışlar. Gövdeleri çizmeye de başlamamışlar. Sakız 300 metrenin üstünde yetişmezmiş. Anaç ağaç çok az olduğundan şu an sembolik fidan satışı var. Sakız ekildikten ancak 5 yıl sonra çizilmeye başlar ve iyi bakılırsa 10 yıl sonra tam verime geçer.”

 

Nezih Bey Sakızın Zeytin gibi “ölmez ağaç” olduğunu söylüyor. 1 yaşında fidanı piyasada 100 TL ye almak mümkünmüş.”

 

 

Bahçemde gördüğüm örnek akla gelirse kuruma gene de olabiliyor. Hoş, zeytinde de kuruma oluyor ama sanki zeytin daha dayanıklı bir çalı.

 

 

Anlaşılan birkaç sene daha, bol sakızlı muhallebi, kahve, reçel bulmak için beklemeliyiz. Melengeç denilen yabani sakıza aşı yapılabiliyor. Ben geçen “antep fıstığı” yazımda bahçemde bu aşıdan randıman alamadığımı yazmıştım.

 

Çelikten yeni fidan elde etmek mümkün. Melengeç’e aşı da yapılabiliyor.

 

Malum “çiftçinin karnını açtıklarında içinden 40 tane gelecek yıl çıkmış”derler. Bu kadar ağaç üretime geçince ilerde ürünü bolca tüketmek isteyenler de umarım çıkar. Heyecan ile önümüzdeki yıllarda bu süreci hep birlikte izleyeceğiz umuyorum. Bu ağaca gönül verenleri tebrik etmek ve bol kazanç dilemek gerek.

http://www.gozlemgazetesi.com/HaberDetay/251/125131/sakiz-agaci-ve-turkiye.html#.VFOxH75G5UQ