Mahmut Tolon graduated from high school in Bonn-Bad Godesberg, Germany. He attended the medical faculties of Kiel and Bonn and graduated in 1975. With DAAD grants, he did ‘externships’ in Utah, USA, and Sydney and Broken Hill (Flying Doctors) in Australia.

He married Dr. Jutta Tolon in 1976 and they have two children together.

During his PhD studies in Bonn, he researched the effects of UV on airborne bacteria in1975. He was remotely involved in the research for “the morning after pill” contributing with an idea about a plant extract of certain malves with Schering and Berlin in the 1970s.  He developed a UV lamp for water disinfection purposes and published these ideas in the 1970s and 1980s. He finished his formal education at the medical faculty in Lübeck, Germany as internist and nephrologist in 1984.

After finishing his 18-month military service in Ankara, Turkey, he founded the Turco-German joint venture, Biosan AS, with the DEG Bank (Cologne) in 1986 and introduced the extracorporeal shockwave lithotripsy (ESWL) of kidney and gall stones in Turkey. The first university clinic, which set up an ESWL unit in Turkey, started operating two years after Biosan.  He set up four outpatient clinics and bought another one in partnership with local urologists.

In 1974-75 he translated and published Dr. Ehrlich’s book “The Population Bomb” with a foreword in Turkish. This was one of the pioneering publications in Turkey. He sent free copies of this book to the members of parliament for two election periods. The famous UN Award-winning Turkish Population Foundation TAPEV was founded ten years later. Tolon, had a column in the German edition of the third largest Turkish newspaper Milliyet in the early 1990s, and in the Turkish newspaper Sabah in 2011-12.

For more check out his Wikipedia page.

For “Aziz, Umberto ve Mahmut’un Yüzdeleri” click here

Behice Boran dünya çapında bir şair de olabilirdi

Cumhuriyet’in ilk öğretmenlerinden; ülkenin ilk kadın sosyoloğu; ilk kadın parti başkanı; TBMM ve Avrupa Parlamentosu’nda ilk kadın sosyalist Türk milletvekili… Bir vatansever olarak sürgünde ölen Boran’ın bugüne kadar hiç bilinmeyen bir yönü ortaya çıktı. İşte bir şair olarak Behice Boran!

Melis Apaydın

melis.apaydin@aksam.com.tr

Behice Boran… Türkiye’nin ilk kadın parti genel başkanı… Gerçek bir devrimci. Son nefesine kadar memleket sevdasından vazgeçmemiş, siyasi görüşleri nedeniyle pek çok hapis cezası almış, hatta vatandaşlıktan çıkartılmış bir sosyalist. 1987 yılının Ekim ayında, doğduğu topraklardan çok uzakta hayata veda eden Boran’ın daha önce hiçbir yerde yayımlanmamış şiirleri, tam 24 yıl sonra yine bir ekim ayında gün ışığına çıktı. Behice Boran’ın çok sevdiği dostu Mihrizafer Kösem Tolon’un oğlu Dr. Mahmut Tolon, annesinin anı defteri içinde bulunan, Boran’ın kendi el yazısıyla yazılmış şiirlerini AKŞAM PAZAR ile paylaştı. Tıp Fakültesi’ni Almanya’da bitiren, şu an İzmir Urla’daki çiftliğinde bahçesi ve denizle iç içe bir yaşam süren Dr. Mahmut Tolon uzun yıllar boyunca kendinde saklı kalan bu şiirleri, teker teker Türkçeleştirip yeniden hayat verdi. İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi ve İzmir Ekonomi Üniversitesi’nde Doğa Bilimleri ve İngilizce dersleri de veren Tolon, Behice Boran’a ait şiirlerin hem sosyolojik hem de insanlık tarihi açısından çok önemli olduğunu belirtiyor.

Behice Boran’ın imzasını taşıyan bu şiirler nasıl elinize geçti?

Annem Mihrizafer Kösem Tolon yaşasaydı, bu yıl 95 yaşında olacaktı. Aile içinde ve dostlarınca ‘Mihri’ diye anılırdı. Evi toplarken çoğu annemin el yazısıyla yazılmış not defterleri buldum. Defterlerde Behice Boran’ın yazdığı İngilizce birkaç şiir vardı. Hatta şiirlerinden biri annemin yaş gününde ona ithaf edilmişti. Uzun bir süre bu evrakları duygusal olarak taşıdım. Okuyabilmek için bile kendimi manen hazırlamam gerekti. Bir kere başlayınca devam edeyim dedim.

Behice Boran’ın şiirleri annenize nasıl ulaşmış?

O yıllarda annem özel, önemli gördüğü anılarını bir deftere kaydetmiş. Evrakın içinde benim ve ağabeyimin ilk sözcükleri, babama yazılmış mektuplar da mevcut. Annemle Behice Hanım arasında çok güçlü bir dostluk vardı. Behice Hanım da bu özel anı defterine katkıda bulunmak istemiş olsa gerek. Şiirlerini kendi el yazısıyla bu deftere eklemiş.

Bize onların hikayesini anlatabilir misiniz?

Behice Boran 1910’da, annem ise 1916’da Bursa’da doğmuştu. Bu şiir yazıldığında ikisi de ABD’den yeni dönmüşlerdi. Eğitim ve çalışma lisanları İngilizceydi. Bu yüzden şiirlerin İngilizce yazılmasına şaşırmamak lazım. İkisi de önce İstanbul Amerikan Kız Koleji’nde sonra Ann Arbor Michigan’da okudu. Annem Mihri, 2. Dünya Savaşı nedeniyle okulu bitiremeden döndü. Behice Boran ise doktorasını tamamladı. Türkiye’ye geldiklerinde Ankara Dil Tarih Coğrafya Fakültesi’nde bir süre aynı evi paylaşarak çalışmalarına devam ettiler. Annem Mihrizafer, DP mücahidi olarak 1946 seçim sandıklarında görev yaptı. 1960 darbesinden sonra AP Kadın Kolları’nda çalıştı. Behice Boran ise Türk komünizminin önde gelenlerinden biri oldu. Yolları politik olarak ayrılsa bile güçlü dostlukları ölene kadar devam etti.

Sizce bu şiirlerin en önemli özelliği nedir?

Bir insanın bundan 70 küsur yıl önce, yabancı bir lisanda dünya çapında ilgi çekebilecek düzeyde bir şiir yazması sosyolojik ve insanlık tarihi açısından çok önemli. O zamanın koşullarında yurtdışına okumaya giden iki kızın başka bir lisana bu kadar hakim olabilmesi bence çok çarpıcı. Günümüz şartlarında buna daha sık rastlamamız mümkün. Fakat 1930’lu yıllarda, uzun süren yolculuklarla yurtdışına gitmek ve oradan böyle bir başarıyla dönmek sık rastlayabileceğimiz bir durum değil.

Farklı siyasi görüşe sahip iki kişinin bu denli ortak noktasının olabilmesini nasıl Değerlendiriyorsunuz?

O yıllarda tüm aydınlar Türkiye için en doğru, en güzel olanın arayışı içindeydiler. Behice Boran bunun komünist fikirlerle olabileceğini savunurken, Annem Mihri, sağ görüşe sahipti. Ancak bu, dostluklarına hiçbir zaman engel olmadı. Türkiye geçmişinde sağcısıyla, solcusuyla aydınlarını hapse atmış bir ülke. Behice ve Mihri çok başarılı, çok parlak, sıra dışı insanlardı. Bu dik başlı iki kızın o dönemde fikirlerini yüksek sesle söyleyebilmesi çok önemli. Bir kadının çok küçük yaşlarda bir şeyleri sesli olarak dile getirmesi ‘doğrucu Davut’ olarak çok da sevilmemesini beraberinde getiriyor. Behice Boran da bunun sıkıntılarını fazlasıyla yaşamış biri…

Boran’ın yayımlanmamış şiirlerinden biri…

MIHRI’YE 14 ARALIK 1940

Bir gün;
Fırtına dindiğinde,
Ve gökyüzü tekrar safir camgöbeği mavisindeyken,
Biz bir tepenin üstünde oturarak,
Seyredeceğiz güneşin öfkeli kırmızısını,
Erimiş kurşun denizine batarken.

Bir gün;
Yaşamın uzun çabası sona erdiğinde,
Ve boş ellerimiz kucaklarımızda dinlenirken,
Biz bir tepenin üstünde oturacağız,
Ve günlerin tantanalı geçit törenini izleyeceğiz:
Bir gülümseme ile birkaç gözyaşı ile ve içimizi çekerek.

Bir gün;
Sen ve ben, bir tepenin üstünde oturarak,
Gariplikler yapmaktan hoşlanan ve kendimizle alay eden bir kahkaha ile,
Başlarımızı sallayacağız bilgece:
Çünkü hiçbir gün, o zaman göründüğü kadar parlak olmamıştı,
Ve hiçbiri o denli kapkara, bir umut ışığı barındırmayacak kadar.

Behice S. Boran

HAYATIM

Bu benim hayatım, kendi hayatım, önümde,
Şekilsiz, yoğrulabilir, engin.
Kendi ellerimle yoğuracağım.
Bir heykel yapacağım, küçük, dikkat çekmeyen belki,
Fakat saf ve güzel, hatta orantılarda muhteşem.
Elimdeki devasa şekilsiz kütleye, gözlerimi dikmiş bakıyorum
Bu hayat, benim kendi hayatım mı?
Benim hayatım, kendi ellerimle yoğrulmuş?
Başımın üstüne kaldırıyorum,
Milyon parçaya ayrılıyor, yere atınca.
Bu hayat, benim hayatım, benim kendi hayatım,
Tekrar sil baştan başlamalıyım,
Tekrar, tekrar başlıyorum artık ‘tekrar’ kalmayıncaya kadar.
Orada veya burada kaynaşan kalabalık içinde,
Erkekler ve kadınlar var ki yaşamları
Tek bir başlangıç ve akıcı devamı,
Engin ve derin kıvrımları içinde
Bütün neşe ve hüznü kaplayan.
Kırılma yok, yeni başlangıç yok,
Sadece öne doğru giden bir telaş,
Kaderlerine doğru.

Behice S. Boran