Kükreyen Maymunlar/ Roaring Monkeys
Daha önce Guatemala’da görüp dinlemiştim bu hayvanları ama son birkaç gün resmen tepemdeler. Sürekli gözlemleme ve dinleme imkanım var. İngilizce howling monkey demişler ve uluyan diye de tercüme edilmiş. İngilizce de de itiraz eden var, “kükreyen” olması gerek diye. Havlamaya da benziyor kısmen, ama ulumuyorlar!. Çalışmalar daha ziyade ses ve ayni türün içindeki cazibe üzerine yapılmış. İki ayaklıların kibiri malum, sadece kendi aralarındaki erkek rekabeti odaklı da olabilir ama ben birkaç gün tepemde bu hayvanları dinleyince iki büyük araştırmacıyı anmadan edemedim.
Önce Henry Walter Bates –(1822-1892) ki Alfred Russel Wallace ile de çalışmıştır ve bir gemi dolusu aldığı bitki böcek ve hayvan örneği gemi yangını sonunda bilime kaybolmuştur ve ayni zamanda yaşayan Fritz Müller (1821-1897) Almanya ‘da doğup Brezilya’da ölmüştür. Bu iki insan da evrim bilimi Darwin ve Wallace olmasalardı kazandıracak olabilecek derinlikte araştırmacılar. Mimikri (mimicry) yani bir türün diğer bir türü taklidi ile gelişen genetik tabirini bize kazandıran insanlar. Örnek zehirli bir bitkiye benzeyen bir bitki- esasen zehirli falan değil ama kuşlar bunu bilmediklerinden zehiriye benzeyen bitkiyi de yemiyorlar türü yaygınlaşıyor veya öyle bir böcek. Yani genetik bir kandırmaca.
Bu maymunlarda da acaba bu tür bir yırtıcı büyük kedi taklidi ile alanı koruma faydası nedeni ile bu sesler gelişmiş olabilir. Bu hayvanın sesini merak eden kolayca internetten dinleyebilir. Uzatınca köpeği de andırıyor ama ilk başta kesin kükremek!
Neyse maymun ve ekonomi sözü vermiştim son yazıda 128 (132?) milyar dolar nerede sorusu kapsamında da.
Maymun yakalamak için eskiden ancak maymunun elinin girebileceği büyüklükte bir ağaç kovuğuna veya o büyüklükte ağzı olan ağır bir kavanoza ceviz türünden bir yiyecek koyarlarmış. Hayvan elini sokup yiyeceği tutunca açgözlülükten bırakamaz, yumruk halindeki elini de kavanozun ağzından veya dar ağaç konuğundan çıkarması mümkün değil! Yakalanırmış. Tabii uyuşturucu ilaç atan tüfekler sayesinde artık böyle bir av türü yok.
132 milyar da da, genelde paranın bazı ellerde toplanmasında da insanın kibiri ve yumruk halindeki elini bırakamama inadı çok anlamlı bir rol oynuypr. Bunun büyük kısmının bitcoin veya cyrpto currency falan olarak deve olduğunu sanmıyorum. Esasen türümüzün kendini her şeyin üstünde zekaya sahip olmasına inanmasının bir dışavurumu olarak algılıyorum. Yani insanın aptallığı!
Türümüzde de görüyoruz alışkanlıkla para kazanan sonra o kazanma modundan çıkıp harcama moduna kolayca geçemiyor. Denge için halbuki yeter ya’hu diyebilmek gerek, para için, de, güç için de. Allahtan ölüm denen olay doğal bir denge getiriyor. Bunların hepsi paraların daha kolay izlenebilir hale gelmesi ile bir şekilde değişecek. Geriye dönük takip de mümkün olacak. Bunu yapabilecek teknik imkan zaten var niyet olunca bu teknik imkan kullanılacak. Ali Baba Kurucusu mülti milyarder Jack Ma bir insan kendi ve ailesi için yüz milyon dolardan fazlasını algılayamaz demişti. Ben o kadarını bile hayal edemiyorum. Siyasi Güç ise apayrı bağımlılık yaratan bir olay.
Mesele borçlu gibi yaşayabilmek. Alacaklı gibi yaşayınca çevrene zarar veriyorsun. Ama dostlar borçlu gibi yaşarken birinin gelip seni aptal yerine koyması da tedbir gerektiriyor! Pura vida yani borçlu gibi yaşayanlar ve alacaklı gibi yaşayan yatırımların kültürünün kavgası var şu anda Costa Rica’da ve tabii dünyanın her yerinde.