Almanlar bizden balık baştan kokar ve it ürür kervan yürür deyimlerini benimsediler. Gelin biz de onlardan alalım:
- Rende yapılan yerde yonga düşer. Uzun lafa gerek yok kendi kendisini anlatan bir deyim.
- Davarı sahibinin gözü semirtir. Yani hayvana bakan insandır. Yan gözle bakmak veya iğreti bakmak değil, gerçekten bakmak. Hayvanın gereksinimini karşılamak. Eve de sahibi bakar mala da. Kiracı örneğin bakmaz.
- Aptallık ve gurur aynı odundan yontulur : Herhangi bir Alman dostunuza Dummheit und Stolz kelimelerini söyleyin deyimin sonunu getirecektir. Gerçekten de gurur veya kibir sonunda aptallığa gelir dayanır.
Ekşi sözlükte: ¨turkuvaz turkolog¨isimli kullanıcı 14.01.2021 tarihinde şunları yazmış:
¨gurur; insanın kendini yeterli görmesinden dolayı, başka kişilerden bir şeyler öğrenmeye ve feyizlenmeye kapalı olma halidir. yani insan, ben kendi kendime yeterim, başkalardan bir şey almaya muhtaç değilim diyerek manen dalalete sapar.
kibir: büyüklük taslamak, kendisini, başkalarından üstün olmadığı hâlde üstün görme ve tutma hastalığıdır.
kısacası gurur insanın kendine güvenmesi iken kibir diğer insanlardan kendini büyük ve üstün görme hastalığıdır ki, kibir gururun doğal bir uzantısı ve neticesidir denilebilir.¨
Onur’a gelince, Almanca ve İngilizce’de dürüst olmaktan türetilen bir kelime. Onur hayvanlarda da var, gurur ve kibir gibi, ta ki olmayana kadar. Anında değişebilir. Bir insan çıkarını görünce anında satabilir ve mutlu mesut yoluna devam eder! Bu da yapay zeka ile canlı zeka arasındaki fark. Yani özet olarak Arşimedin ¨bana bir dayanak ver dünyayı oynatayım¨sözü.
Belki Aptallık ve gurur ayni odundan yontulur deyimini gururun kibir ile ve netice itibariyle onur ile akrabalığını unutmadan dağarcığımıza almakta fayda olur. Basit bir çıkar çatışması. Hatayı kabullenme kabullenememe olayı. Karşı tarafı anlama çabasından ortaya çıkan düşünceler. Düşünmezsen iş çığrından çıkar. Karşı tarafın gidişatını görsen de yardımcı olamıyorsun. Anlatsan dinlemez çünkü daha iyisini bilir. Oraya buraya takılıp hatalar yapacak. Aklıma bambaşka bir deyim geliyor:
- Daha akıllı olan geri adım atar. Der klügere gibt nach! İşleri büyütmeden halletmek en iyisi. İlahi adalet uzlaşmak. Hep daha iyi.!
Düz ve tek doğru yok. Geçen gün tekrar duyduğum bilinen hikayeyi hep paylaşmakta fayda var. Adam oğlu ve eşeği ile kasabadan köyüne gidiyor. İkisi de eşeğe binmiş. Yoldan geçen biri ikiniz de eşeğe binmişsiniz hayvana yazık değil mi? der. Adam hak verir eşekten iner. Yanısıra yürürken geçen başka birisi: Çocuk eşeğe binmiş, sen yürüyorsun öyle alıştırma! deyince adam eşeğe biner, çocuk yanı sıra yürümeye başlar. Bu sefer başka birisi: ¨Ayıp, sen rahatça eşeğin üstünde giderken zavallı çocuğu yürütüyorsun!¨der. İkisi de eşeğin yanı sıra yürüyerek yollarına devam ederler. Karşıdan gelen başka biri bu sefer. Ne kadar aptalsın be adam çocuk ve sen yürüyorsunuz eşeğe binmeyecekseniz neden yanınıza aldınız?
Ayol insancıllığın çiçek açması olarak çocuk ve adam eşeği sırtlamadan yazıyı bitirmekte fayda var.