Urla Kalesi; Tek Taş Pırlanta!

Urla kalesi, hala çok az insanın bildiği tek bir taş pırlanta . Yapının kalıntılarını geçen ay gördüğümde doğrusu çok heyecanlandım.

Beni götüren Mehmet Emeç’in müjdelediği Urla kalesi kitabının çıkmasını beklerken, gene Tayfun Caymaz, Mehmet Emeç ve Ferhan Erim’in yazdığı Urla Kalesi broşürünü buldum. Yazarları candan tebrik ederim. 15 sayfa Türkçe bir o kadarı da İngilizce ( İSBN 978-605-86780-0-2) 5 Ekim 2012 de basılmış.

Bir solukta  okudum. Kalenin zirve kısmının da fotografları var. Bir uçaksavar menzii inşaası ve kaçak kazılarla tahribolmuş.

Broşürde yazılanlar heyecan verici. Zirvedeki uçaksavar mevzii üzerine taştan bir kule yapmak ve batı kuzey ve doğu duvarlarını tabii genişçe bir kurtarma kazısı ve daha genişçe bir yüzey araştırmasından sonra otoyoldan her Çeşme’te gidenin göreceği şekilde  “rekonstrüksiyonu” ve ışıklandırtılması çok ta zor olmamalı. Benim müteşebbis gözüme bir veya en fazla 2 milyon TL gibi bir harcama ile Urla ve dolayısı ile İzmir yepyeni bir imaja kavuşabilir.

Yazarlar kale tarihinin bundan 2400 sene geriye gittiğine dair bulguları paylaşıyorlar.

Anlayamadığım şey “bu kalenin her Urla’lı için ekmek ve ek gelir demek olduğunun bukadar süre içinde” yöneticiler tarafından anlaşılmamış olması. Hoş Anaksagoras’ın Urla için ek gelir, özgüven ve ekmek olduğunu da anlatmakta epeyce zorlanmıştık geçen yıllarda, belki o denli de şaşırmamak gerek.

Broşürde yazılan bir bilgi daha dikkatimi çekti. Kale hakkında yazarların bulduğu tek tarihi yazılı bulgu Evliya Çelebi Seyahatnamesindeymiş. İstanbul’lu tarihçiler göreve!

Bu boyutta bir yapı hakkında hele hele elden ele geçmiş ve Fatih Sultan Mehmet devri kadar yakın bir tarihte yıkılmış ise muhakkak başka yazılı Bizans veya Osmanlı kaynağı vardır. Restorayon sonrasında gerek Caymaz Emeç ve Erim gerekse ek bulgu bulan tarihçilerin isimleri bir şükran plaketi ile yazılmalı derim.

Görüyorsunuz bu restorasyonun yapılacağına dair en küçük bir şüphem yok! İş teşekkür plaketine kaldı. Ama er veya geç yazılanı anlayacak yönetici çıkacaktır.

Tabii kalenin altındaki çöp toplama ve ayrıştırma merkezinin modern bir anfitiyatro olması da Urla’ya ve İzmir’e apayrı bir renk katacak fikir.

Prehistorya uzmanı ve Ardahan Üniversitesindeki kürsü şefi arkeolog Bahattin Çelik hocayı da kaleye götürdüm. Kendisi beş yıl da Urfa Göbeklitepe’de çalışmış ayrıca daha da eski olan Urfa Yenimahalle kazılarında.   Bulduğu kalıntılara göre Urla kalesinin tarihinin daha da eskiye gidebileceğini söylüyor. Söylediği başka bir şey de ayrıca ilginç: Urfa Kalesi restorasyonu için yerel kültür müdürü ile çalışılarak ödenek çıkartılmış ve hızlı bir restorasyon yapılmış. Urla için örnek olur!

Resim: Bahattin Çelik Urla Kalesi surlarında