Eli işte, Zihni Gezintide: Gezen Zihin veya Mind Wandering

 

 

 

ABDli psikologların yeni  bir teşhisi daha. Ama sanki çok sık gözlemlediğimiz bir alışkanlık.Çok lisanlılık bu hastalığa yakalanmak için bir neden. Çok çalışmak ve birkaç işi bir arada yapmak bir başka neden. Daha yavaş daha dingin olmayı öğrenmek dinlemeyi öğrenmek, bazen tedaviyi gerektiren durumları ortaya çıkartabiliyor. Odaklanabilmek çok önemli. Bir an ülkedeki memurların odaklandıklarını düşünün: ekonomi patlamaz mı? Mutluluk anı yaşamak ise, gezen zihin anı  yaşayamamak.

 

Tabii hiçbir yerde olmadığı gibi burada da siyah ve beyaz yok. Ve her yerde olduğu gibi uç noktalar bile çözümleri içlerinde barındırıyorlar. Ama insanlar arası iletişimde sinerjiyi yakalamak istersek dinleyebilmek, en azından diğerinin melodisini anlayabilmek için  dinlemeye odaklanabilmek olumlu bir yaklaşım. Bu zihin gezmesi kavramını, en azından belki repertuarınıza almanıza fayda gördüğüm için, biraz paylaşmak istiyorum.

 

ABD Başkanı Johnson hakkında alaycı bir şekilde “hem çiklet çiğneyip, hem de yürüyemez” derlerdi. Gerçekten de erkeklerde daha ziyade tünel bakışı yani bir işe odaklanınca etrafta olup biteni unutmak gibi bir yaklaşım daha sık. Bu dalgın profesör tiplemesinden, üstüne başına dikkat etmeyen, dağınık, pasaklı  erkek resmine kadar  gider. Kadınlar da genelde daha geniş bir bakış açısı yaygın, multitasking denilen,   çok  ev işi ayni anda yapma deneyimi  daha gelişmiştir.

Alışveriş listesini yaparken, çocuğa bakmak, ayni zamanda telefonla konuşmak gibi. Ama çağımızda teknoloji ile  bu çok yaygınlaştı ve yepyeni alışkanlıklar oluştu. Cep telefonunda veya bilgisayarda oyun oynarken TV seyretmek, ayni zamanda odada olanla konuşmak. Tabii orada durun! O konuşmada hiç bir bereket olmayacağında hemfikiriz değil mi? Bu iletişim ancak çok ilkel bir seviyede olabilir ve bu alışkanlık yerleşince ortaklar arasında felakete yol açacağı ise kesin.

Yani, evliliklerde boşanma veya mutsuzluk, iş ortaklarında kavga ve verimsizlik. Telefonla konuşurken (eller direksiyonda olsa da ve sadece hoparlörle konuşulsa bile!) trafik kazaları anlamlı oranda artıyor. Testler ile psikologlar, korkarım gene bildiğim kadarı ile yurtdışındakiler, bu telefonla konuşurken araç kullanmanın ancak çok az kişi tarafından hakkaniyetle yapılabileceğini tespit etmişler. Örneğin Utah’da David Strayer bir test de geliştirmiş. Çoğu, birçok işi ayni zamanda iyi yaparım diyen teste tabi tutulunca sadece kötü alışkanlıkların kurbanı olduğunu anlayabiliyor. Veya anlayamıyor.

 

Sadece ABD de araçta telefon ile konuşurken, kazalarda yıllık ölüm oranı iki bin beş yüz imiş. Yaralanma sayısı ise üç yüz bin üzerinde. Tabii telefon olmasaydı bu kazaların ne kadarı olacaktı ayrıştırılmamış. Zaman ile o da ortaya çıkacaktır. Genelde beynimiz çok işi ayni kalitede yapmak için donanımlı değil. Bir dikkat körlüğü oluşuyor. Sihirbazların yaptıkları “sihir”’de genelde bu \”körlüğün\” kullanımı özünde! Kadınlar, erkeklerin dalgın hallerine katlanırlarken çağımızda çok işi akçeli işlerde de  yapan kadınlar da var artık, bu da ilişkilerin ölmesine veya ölü doğmasına başka bir neden. Tedavi olarak günde iki kez yoga, namaz kılmak vs. çok faydalı yaklaşımlar. Günde iki kez sadece nefes alıp vermeye odaklanabiliyorsanız, odaklanma kabiliyetiniz geliştirebilirsiniz. Bunun için vaktim yok, ben bu yazıyı sadece okuyarak anladım ya, yeter diyorsanız. Başarılar dilerim. Her şey gönlünüzce olsun.

 

İkili ilişkilerde geçen yazımda olan sinerji tarifine dönüp ve bir örnek verecek olursam: iki taraf da ilişkiye %100 odaklanma ve önem koyarlar ise sinerji ile 200 den fazlasını elde ederler ve bu fazlalığın istedikleri gibi tadını çıkartırlar. Bir taraf hep kendi kapasitesinden %80 koyar diğer taraftan %120 beklerse ilişkinin verimi azalır veya ilişki yürümeyebilir. Tabi bu dediğim geçici süreler için konu değil. Hastalıkta, zenginlikte veya fakirlikte beraber olma niyetinde olan ve saf tutan ilişkiler için hiç değil. Ama saf tutma idealde ayni istikamette yürüyenler için anlamlı ve değerli. Zihin gezmesi okuldaki, işyerindeki verim düşmesi ve dikkat bozukluğu ile tam bir çağ hastalığı. Farkındalık o nedenle önemli.

 

Dip Not: Attention Deficit Disorder ise klinik bir vaka, bu zihin gezmesi ayni şey değil