Para’yı Aşmak!

Para yetmiyor. Parayı insanlar icat ederek bir tarihsel dönem yaratmışlar. Sanki yazının icadının da şehirleşmenin de kaynağı olmuş para. Ama artık para yetmiyor . İnsanlık parayı aşma döneminde.

Paris’te ölümler, Silvan’da ölümler, Suriye’de ölümler. Rus uçağının düşürülmesi. İklim değişikliği.

Giderek daha fazla insanın canına tak eden bir adaletsizlik, kıskançlık. Belki de çözüm arayışı bizi daha fazla demokrasi değil daha otoriter bir anlayışa doğru yöneltecek tedirginliği.

Paranın sonuna geliyoruz.
1952 de dünya nüfusunun %32 si “gelişmiş ülkelerde yaşıyor” %68 “az gelişmiş ülkelerde BM rakamlarına göre.

2000 yılında 6 milyar ile %20 “gelişmiş” ülkelerde. BM öngörüyor ki 2300 bu sadece yaklaşık %10 için mümkün olacak.

Değişen en büyük belirleyici ise nüfus. Üç mislinden fazla artıyor nüfus 1950 den bu güne. Para güvenlik ve güç demek ama sonunda denklem öylesine bozuluyor ki bu güvenlik te güç de “para etmiyor!” En zenginler kendi “gelişmiş” ve dünyayı en fazla kirleten ülkelerinde de paranın mutlak hakimi oluyorlar. Dünyanın en zengin üç insanının serveti en fakir kırk sekiz ülkenin gayrisafi milli hasılasından daha yüksek olduğu bir dönemdeyiz.

Bu demografik bakış bizi paranın ötesine götürüyor. Paranı al ve kaç! Ama nereye? isimli yazıda  paranın yakın tarihi ve geleceği konusunu biraz açmaya gayret ettim.

Bazıları dinlerinde arayacaklardır dünyadaki nüfusla üstümüze gelen açmazın  buna cevabını, bazıları kültürlerinde, bazıları bilimde. Özet olarak dışlayarak ötekileştirerek buna yanıt bulmak zor. Anlayanın sadece fikir paylaşımı olarak değil, madden de doğaya uygun dağılımlar ve harmoniyi yakalama çabaları gerek. Zenginler daha da zengin olarak güveni bulamaz oluyorlar. Sürü de daha fazla birey  “ gelecek yok” (no future) moduna gelince uçak da patlıyor, kültür başkentleri de yanıyor.

Sürüde huzur ancak daha dengeli bir paylaşımda oluyor. Bu şekilde dengenin önemini anlayan, anlamayanla paylaşabiliyor, örnek oluyor. Bir profesör arkadaşım \”üniversitelerde örnek alınacak hoca sayısı çok az\” diyerek çok önemli bir eksiğe parmak bastı.
 Gerçeğe tutunmak, sorumluluk almak ve denge ile bu gidişi aşabileceğimize inanıyorum.
Tabii bir de bilincimizin sandığımız gibi muhteşem olmadığını ve sadece ve basitçe evrim sürecinde ve kişinin yaşamı boyunca self non self – kendi ve öteki (benim için iyi ) veya kendi dışı (benim için iyi değil) diye inandıklarının toplamı olduğunu giderek anlayarak.