İnanılmaz boyutta bir acil tepki verdi toplumumuz.  Bu felakette bile yurdum insanının büyük çoğunluğunun merhametine, azmine tanık olduk. İlk dört günde bu soğukta çıkarılabilen çıkarıldı. Bundan sonraki günlerde az sayıda mucize yaşanacaktır ama artık enkaz altından canlı kurtarma şansı her dakika azalıyor. 

Jeolog Övgün Ahmet Ercan’ın 215 bin insanımızın enkaz altında kaldığı tahmininden yola çıkarak gerçekçi can kaybı yüz bin rakamının çok üstünde. 

Ne imkanlar var ise böyle bir felaket karşısında yetersizdir. Gene de olanı en iyi kullanabilmek mühim. Çok iyi kullanabildik mi? Hayır. İstanbul’da İzmir’de olacak depreme nasıl hazırlanmalı? 

Belki dersler çıkarmak gerek. Dört başlıkta toplamaya çalıştım;

1) Belediyeler, Askeriye dahil Kriz masaları oluşturmalı, AFAD bunları koordine etmeli. İlk saatler içinde yıkılan binaya müdahale önemli. Asker bu kadar insanı en çabuk mobilize edebilecek güç.

2.) AFAD’ın başında İlahiyatçı ve Akademisyen olması bir hata idi. Akademisyen planlamada yardımcı olabilir. İlahiyatçı sonraki ve felaket anında dualarda.  Kaliforniya’da deprem Afet Planının uygulamasının başında bir ev hanımı vardı. Tecrübe gereği anında çabuk karar verip harekete geçme alışkanlığı olan birisi. Bir memur, bir akademisyenin bu alışkanlığı yoktur, yıllarca törpülenmiştir. Tenis oynamasını bilmeyen bir insana (Rütbesi, üstün zekası, kıdemi her ne olursa olsun!) aniden bir tenis raketi verip afet anında ¨al oyna!¨demeye benzer. Bu afette de gördük. AFAD başında bir Ev Hanımı, İş insanı, orta boy çiftçi, acil veya yoğun bakım tecrübesi olan bir hekim olabilir. Çabuk karar verme alışkanlığı ve deneyimi olan bir insan!

3) İlk 3 gün içinde politikacı, bakan, muhalefet lideri, Cumhurbaşkanı afet yerinde olmamalı. Her zaman az gelecek kaynakları aktif kullanan insanlara engel olurlar sadece. Bu insanlar ve ekipleri önceden belirlenmeli ve planlama safhasında isim isim, mahalle mahalle, yedekleri ile   belli olup emir komuta zinciri de net olmalı. İlk üç günde sadece ve sadece aktif yardı eden orda olmalı. Gerisi yetersiz kaynakların, tuvalet, yemek, su gereksiz tüketimi!

4.)Güzel bilgi işlem planları yapıldı. Keşke bu planlar önceden hazır olsaydı ve depremden bir saat sonra tıkır tıkır çalışsalardı. Bundan sonrası bu planların yapılıp rafa konulmaması. Ekibin üst bin kişilik aktif yönetim kadrosu altı ayda bir eğitime tabi tutularak. Gerek planların, gerek uyumun tartışılması ve arada hastalanan göç eden aktifler veya şu veya bu nedenle uyum sağlayamayanlar güncellenmelidir. Deprem öngörme teknolojisinden yararlanılır.  Earthquake Prediction, Quake Finder deyince Vikipedi’de bile yayın var. Bilimsel makaleler var, kısmen 2 gün önce haber veriyorlar. Muhakkak yaygınlaştırılmalı. Ve halka nasıl duyurulacağı uygulamalı olarak denenmeli.

PLANLAMA AYRI UYGULAMA AYRI. Uygulamada göçük altından insan çıkaracak ekibin eğitimi apayrı. Onlara imkanı